ทรงเปิดศูนย์การเรียนตำรวจตระเวนชายแดน และทรงติดตามความก้าวหน้าของโครงการพัฒนาตามพระราชดำริ
วันจันทร์ ที่ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2559

เวลา 07.22 น. สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิดศูนย์การเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบ้านแม่เหลอ ตำบลเสาหิน อำเภอแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน ซึ่งตั้งขึ้นตามพระราชดำริเมื่อพุทธศักราช 2557 เปิดสอนตั้งแต่ชั้นก่อนประถมศึกษา ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 มีนักเรียนทั้งหมด 77 คน เป็นชาวไทยภูเขาเผ่ากะเหรี่ยงทั้งหมด ในโอกาสนี้ ผู้กำกับการตำรวจตระเวนชายแดนที่ 33 กราบบังคมทูลรายงานสรุปผลการประเมินความสามารถและทักษะการอ่าน การเขียนภาษาไทยของโรงเรียนในสังกัด 29 แห่ง พบว่าการอ่านและเขียนภาษาไทยอยู่ในเกณฑ์จะต้องปรับปรุง จึงได้จัดกิจกรรมการอ่านและการคัดลายมือ โดยให้รุ่นพี่ที่มีผลการเรียนดีมาสอนรุ่นน้อง รวมทั้งการสอนเสริมนอกเวลา ส่วนผลผลิตทางการเกษตรมีโรงเรียน 12 แห่ง ที่มีไม้ผลพอเพียง ส่วนถั่วเมล็ดแห้งมีพอเพียง 6 แห่ง จึงได้กำหนดพื้นที่ปลูกไม้ผลให้เหมาะสม รวมถึงยืมพื้นที่ของผู้ปกครองปลูกถั่วเมล็ดแห้ง หลังเสร็จสิ้นฤดูกาลเก็บเกี่ยว นอกจากนี้ กรมชลประทานได้จัดหาน้ำสนับสนุนแล้ว 5 แห่ง ก่อสร้างแล้วเสร็จ 3 แห่ง และในปีงบประมาณ 2560 จะจัดหาแหล่งน้ำให้ครบอีก 2 แห่ง จากนั้น ทอดพระเนตรการสาธิตการทอผ้าและจักสานจากภูมิปัญญาท้องถ่ิน ด้านการเรียนการสอน นักเรียนสามารถอ่านและเขียนภาษาไทยได้ เนื่องจากทางศูนย์ ฯ ได้นำร่องเข้าร่วมโครงการไอซีที เพื่อการเรียนรู้ อ่านออกเขียนได้ของโรงเรียนชายขอบอย่างยั่งยืน โครงการเกษตรเพื่ออาหารกลางวัน เลี้ยงเป็ดไข่ หมูดำ ไก่พันธุ์พื้นเมือง และปลาดุก และปลูกพืชผัก กล้วยน้ำว้า และถั่วเมล็ดแห้ง ในการนี้ ทรงเยี่ยมราษฎรและหน่วยแพทย์พระราชทานที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้มาทำการรักษา ซึ่งมีนักเรียนและราษฎรมารับบริการ 149 คน ส่วนใหญ่ป่วยด้วยโรคเหงือกและฟัน กล้ามเนื้อและกระดูก มีคนไข้ขอรับพระราชทานความช่วยเหลือ 2 ราย เป็นโรคเยื่อหุ้มโพรงสมองโป่งบริเวณสันหลังแต่กำเนิดและโรคปากแหว่งแต่กำเนิด

จากนั้น เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิดศูนย์การเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบ้านวาทู ตำบลเสาหิน อำเภอแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน ซึ่งตั้งขึ้นเมื่อเดือนมีนาคม 2557 ปัจจุบัน มีนักเรียนระดับก่อนประถมศึกษาถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 รวม 41 คน นักเรียนทั้งหมดเป็นชาวไทยภูเขาเผ่ากะเหรี่ยง ในโอกาสนี้ ทอดพระเนตรการสาธิตและผลิตภัณฑ์ชุมชนจากภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่มีปราชญ์ชาวบ้านมาจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้แก่นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ได้แก่ สอนการทอผ้ากะเหรี่ยงลายจกและลายปัก การใช้ไม้และไม้ไผ่ที่มีอยู่ในท้องถิ่นมาจักสานเป็นของใช้ในครัวเรือน อาทิ ช้อน กระด้ง กระบุง แก้วน้ำ และอุปกรณ์ปั่นฝ้าย นอกจากนี้ ยังสอนการนำสมุนไพรในท้องถ่ินมารับประทานบำรุงร่างกาย รักษาอาการเจ็บป่วย และปฐมพยาบาลเบื้องต้น ด้านการเรียนการสอน เริ่มอ่านออกและเขียนภาษาไทยได้ 

ในช่วงบ่าย สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิดศูนย์การเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบ้านห้วยมะโอ ตำบลแม่สามแลบ อำเภอสบเมย จังหวัดแม่ฮ่องสอน ซึ่งตั้งขึ้นเมื่อเดือนมกราคม 2558 เปิดสอนตั้งแต่ระดับก่อนประถมศึกษาถึงประถมศึกษาปีที่ 2 ปัจจุบันมีนักเรียน 48 คน ซึ่งได้ดำเนินงานโครงการตามพระราชดำริ ตามแผนพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร ระยะที่ 4 ปี 2550 - 2559 อาทิ การส่งเสริมโภชนาการและสุขภาพอนามัยของเด็กและเยาวชน ด้านการเรียนการสอนพบว่า เด็กประสบปัญหาการอ่านและเขียนภาษาไทย จึงจัดสอนเสริมในช่วงหลังเลิกเรียน ช่วยให้เด็กอ่านและเขียนได้ดีขึ้น อีกทั้งปลูกฝังให้เด็กมีความรู้และอนุรักษ์ป่าไม้ และการใช้น้ำอย่างประหยัด

จากนั้น เสด็จพระราชดำเนินไปยังศูนย์บริการและพัฒนาที่สูงปางตอง ตามพระราชดำริ อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน จังหวัดแม่ฮ่องสอน ในการนี้ ทรงถวายราชสักการะพระบรมรูปสมเด็จพระนเรศวรมหาราช และพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ณ ศาลมหาราช และทรงถวายราชสักการะพระบรมรูปปั้น พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เพื่อน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของบูรพมหากษัตริย์ และพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสร็จแล้ว ทรงพระดำเนินไปฐานเรียนรู้ด้านป่าไม้ ตามพระราชดำริ พระราชทานสิ่งของแก่ผู้แทนกลุ่มเกษตรกร ประกอบด้วย พันธุ์พืช พันธ์ุสัตว์ ปุ๋ย และกล้าหญ้าแฝก ซึ่งสามารถสร้างรายได้ให้กับเกษตรกร ตามพระราชดำริ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ในการพัฒนาฟื้นฟูป่าไม้ เพื่อให้คนสามารถอยู่ร่วมกับป่า และมีรายได้เสริมจากการปลูกพืชโดยไม่ทำลายป่าไม้ ซึ่งนอกจากจะทำให้ชาวบ้านมีรายได้แล้ว ยังจะทำให้ป่าไม้เพิ่มขึ้นด้วย จากนั้น ทรงปล่อยสัตว์ป่าคือสู่ธรรมชาติ ได้แก่ ไก่ฟ้าหลังขาว และไก่ป่าตุ้มหูแดง ซึ่งเป็นความก้าวหน้าของสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์อนุรักษ์ ขยายผลไปสู่หมู่่บ้านเป้าหมายมาอย่างต่อเนื่อง ในโอกาสนี้ ทรงฟังรายงานโครงการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำขนาดเล็กอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร มีพระราชดำริให้สร้างขึ้น เพื่อขจัดปัญหาขาดแคลนน้ำมันเชื้อเพลิงในการผลิตกระแสไฟฟ้า ซึ่งสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงติดตามการขยายผลโครงการ ฯ เพื่อนำไปติดตั้งที่ศูนย์การเรียนในพื้นที่รับผิดชอบของโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน ในอำเภอแม่สะเรียง อำเภอสบเมย อำเภอขุนยวม และอำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน จากนั้น เสด็จพระราชดำเนินไปยังฐานเรียนรู้ด้านการประมงบนพื้นที่สูง ซึ่งจัดทำจุดเรียนรู้การเพาะขยายพันธุ์เขียดแลว หรือกบภูเขา ในธรรมชาติ ซึ่งเป็นดัชนีชี้วัดความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่า พร้อมกับทรงปล่อยเขียดแลวในคอกอนุบาล ซึ่งศูนย์วิจัยและพัฒนการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำจืดแม่ฮ่องสอน ได้สนองพระราชดำริ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เพื่อสร้างแหล่งอาหารโปรตีนธรรมชาติให้กับราษฎร ตามโครงการธนาคารอาหารชุมชน ตามพระราชดำริ ปัจจุบันมีการส่งเสริม เพาะและขยายพันธุ์ตามแหล่งน้ำธรรมชาติในหมู่บ้านเป้าหมาย และประสบผลสำเร็จเป็นอย่างดี สำหรับศูนย์บริการและพัฒนาพื้นที่สูงปางตอง ตามพระราชดำริ เป็นศูนย์แห่งที่ 2 ต่อจากศูนย์บริการและพัฒนาลุ่มน้ำปาย ตามพระราชดำริ มีภารกิจในการส่งเสริมและพัฒนาอาชีพให้ราษฎรบนพื้นที่สูง

สมควรแก่เวลา จึงประทับรถยนต์พระที่นั่ง เสด็จพระราชดำเนินกลับที่ประทับแรม ณ เรือนประทับแรมปางตอง ตำบลหมอกจำแป่ อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน จังหวัดแม่ฮ่องสอน